แพทย์ประจำบ้าน หรือ resident เป็นการเรียนต่อเฉพาะทางเพื่อให้ได้ วุฒิบัตรของแพทยสภาครับ ในขณะที่ แพทย์ประจำบ้านต่อยอด หรือ fellow เป็นการเรียนอนุสาขาวิชาหลังจากจบแพทย์ประจำบ้านแล้ว เช่น แพทย์ประจำบ้านอายุรศาสตร์ เป็นหลักสูตร 3 ปี เพื่อสอบให้ได้วุฒิบัตรอายุรศาสตร์ครับ ภายหลังจบแล้วจึงจะสามารถเรียนต่อ fellow ซึ่งส่วนใหญ่เรียนต่ออีก 2 ปี เช่น cardiology, GI, nephrology และ hematology เป็นต้น อย่างไรก็ตามบางสาขาวิชามีหลักสูตร resident ด้วย เช่น neurology, hematology, oncology และ dermatology ซึ่งเป็นหลักสูตร 3-4 ปี โดยผ่านอายุรศาสตร์ทั่วไปในปีแรก ยกเว้น oncology ที่ผ่าน 2 ปี จากนั้นจึงเรียนเฉพาะในสาขาย่อยต่อครับ
ดังนั้นการจะเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญต้องสมัคร resident และ fellow หลังจบ resident เพื่อให้ได้วุฒิบัตรจากแพทยสภาครับ
ส่วนอนุบัตรนั้นเป็นการให้กับผู้ที่ไม่ได้ผ่านระบบ training ตามหลักเกณฑ์ของแพทยสภา แต่อาจจบสาขานั้นมาจากต่างประเทศ หรือทำงานในสาขานั้นมาอย่างน้อย 5 ปี โดยผู้บังคับบัญชาต้องออกหนังสือรับรองการทำงานให้แพทยสภา เพื่อให้สามารถสอบอนุมัติบัตรได้ครับ
สำหรับหลักสูตรปริญญาโท และปริญญาเอกอายุรศาสตร์ เป็นหลักสูตรของคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (บางมหาวิทยาลัยก็มี แต่จำไม่ได้ว่าที่ไหนบ้าง) เป็นการเน้นทำวิจัยเป็นหลักครับ มีการเรียน การทำวิจัย และวิทยานิพนธ์ ซึ่งจะได้ปริญญาบัตร ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แต่ไม่ได้วุฒิบัตรของแพทยสภา พูดง่ายๆ คือ ไม่ใช่แพทย์ผู้เชี่ยวชาญครับ สำหรับ fellow ของจุฬาฯ ต้องเรียนปริญญาโท อายุรศาสตร์ด้วยครับ
สำหรับประกาศนีบัตร เป็นหลักสูตรที่คณะแพทย์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ทำขึ้นสำหรับผู้ที่เรียน resident ที่จุฬาฯ โดยประกอบด้วย ประกาศนียบัตรชั้นต้น 1 ปี และประกาศนียบัตรชั้นสูง 2 ปี โดยแพทย์ประจำบ้านอายุรศาสตร์จุฬาฯ ต้องลงทะเบียนเพื่อให้ได้ประกาศนียบัตรจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยครับ
